Arolwg Blynyddol o'r Boblogaeth - Gallu siarad Cymraeg yn ôl awdurdod lleol a blwyddyn

Defnyddir Llawfer safonol yn y tabl hwn: [a] = cyfartaledd, [t] = cyfanswm.

Gwerthoedd data	Disgrifiad o’r data	Siaradwyr Cymraeg	Awdurdod Lleol	Blwyddyn
26.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir Benfro	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
38,500	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir y Fflint	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
40,200	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
61.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Ceredigion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
16.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir Fynwy	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
34,900	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
86,900	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Powys	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
164,500	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Rhondda Cynon Taf	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
106,600	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Casnewydd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
28.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Powys	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
26.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Rhondda Cynon Taf	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
17.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Tor-faen	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
73,000 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Ceredigion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
12,700	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir Fynwy	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
66,600	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Caerdydd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
93,400	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Wrecsam	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
96,200	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Castell-nedd Port Talbot	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
227,100	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Caerdydd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
14,600	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Tor-faen	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
68,700	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Sir Fynwy	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
43.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Conwy	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
24.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Wrecsam	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
25.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Castell-nedd Port Talbot	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
23.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Caerdydd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
26.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
19.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Blaenau Gwent	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
23,300	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Gwynedd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
28,000	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir Benfro	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
111,500 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Gwynedd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
21,300	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Ynys Môn	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
88,300 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Tor-faen	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
43,800	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Abertawe	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
54,900	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Sir Ddinbych	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
102,900	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Sir y Fflint	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
80,800	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Sir Benfro	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
169,000	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Abertawe	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
22,800	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Pen-y-bont ar Ogwr	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
90,700	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Bro Morgannwg	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
81,400 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Sir Fynwy	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
13,900	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
54,500	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Blaenau Gwent	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
73,600	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Tor-faen	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
30.0 [a]	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Cymru	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
79.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Gwynedd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
38.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir Ddinbych	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
27.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir y Fflint	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
55.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir Gaerfyrddin	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
21.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Abertawe	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
19.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Pen-y-bont ar Ogwr	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
21.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Bro Morgannwg	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
166,100 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Sir Gaerfyrddin	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
24,200	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Casnewydd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
34,500	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Powys	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
22.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
1,945,500 [t]	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Cymru	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
834,500 [t]	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Cymru	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
123,400 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Pen-y-bont ar Ogwr	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
19.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Casnewydd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
296,000 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Caerdydd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
162,400 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
123,000 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Wrecsam	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
44,500	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Ceredigion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
222,100 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Rhondda Cynon Taf	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
108,900 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Sir Benfro	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
67,400 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Blaenau Gwent	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
44,700	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Conwy	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
88,900 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Sir Ddinbych	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
59,300	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Conwy	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
43,700	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Ynys Môn	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
90,500	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir Gaerfyrddin	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
28,300	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Ceredigion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
88,000	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Gwynedd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
32,300	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Castell-nedd Port Talbot	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
75,400	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Sir Gaerfyrddin	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
65,200 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Ynys Môn	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
128,800 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Castell-nedd Port Talbot	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
23,500	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Bro Morgannwg	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
100,600	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Pen-y-bont ar Ogwr	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
213,200 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Abertawe	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
114,500 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Bro Morgannwg	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
131,100 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Casnewydd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
29,300	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Wrecsam	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
127,200	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
2,786,900 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Cymru	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
34,000	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir Ddinbych	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
56,700	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Rhondda Cynon Taf	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
141,600 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Sir y Fflint	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
54,200 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
67.0	Canran	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Ynys Môn	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
121,800 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Powys	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
12,700	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Blaenau Gwent	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
104,000 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Conwy	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2001
123,900 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Pen-y-bont ar Ogwr	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2002
22,600	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Ynys Môn	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2002
25,400	Nifer	Na, ni all siarad Cymraeg	Gwynedd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2002
295,700 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Caerdydd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2002
812,600 [t]	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Cymru	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2002
73,500 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Ceredigion	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2002
31,000	Nifer	Ie, yn gallu siarad Cymraeg	Sir Benfro	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2002
112,500 [t]	Nifer	Pawb 3 oed neu hŷn	Gwynedd	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2002

Yn dangos 1 i 100 o 8,303 rhes

Page 1 of 84

Prif wybodaeth

• Diweddariad mwyaf diweddar: 25 Medi 2025
• Disgwylir y diweddariad nesaf: 9 Hydref 2025
• Dynodiad: Ystadegau swyddogol
• Darparwr data: Y Swyddfa Ystadegau Gwladol (y SYG)
• Ffynhonnell y data: Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth (APS)

Nodiadau data

• Diwygiadau:
  • 25 Medi 2025
  • 25 Medi 2025
• Talgrynnu wedi'i wneud:

  Mae'r ffigurau wedi'u talgrynnu i'r 100 agosaf ac felly mae'n bosibl y bydd rhai mân anghysondebau ymddangosiadol rhwng swm yr eitemau sy'n rhan ohonynt a'r cyfansymiau fel y'u dangosir.

Trosolwg

• Crynodeb o’r set ddata a newidynnau:

  Mae'r set ddata hon yn dangos nifer y bobl 3 oed neu'n hŷn sy'n dweud eu bod yn gallu siarad Cymraeg. Dangosir y ffigurau ar gyfer pob awdurdod lleol yng Nghymru ac ar gyfer dyddiad gorffen pob blwyddyn.

  Mae'r wybodaeth wedi'i rhannu yn ôl:

  • Awdurdod lleol – yr ardal lle mae pobl yn byw.
  • Blwyddyn sy'n dod i ben – y cyfnod y mae'r amcangyfrif yn ymwneud ag o (er enghraifft, blwyddyn sy'n dod i ben 31 Mawrth 2023).
  • Mesur – amcangyfrif o nifer neu ganran y bobl 3 oed neu'n hŷn sy'n dweud eu bod yn gallu siarad Cymraeg.

  Gallwch ddefnyddio'r set ddata hon i weld sut mae gallu'r Gymraeg yn amrywio ledled Cymru a sut mae'n newid dros amser.

• Cyfrifo neu gasglu data:

  Daw'r data o'r Arolwg Poblogaeth Blynyddol (APS), sy'n set ddata flynyddol sy'n deillio o Arolwg o'r Llafurlu (LFS) a gynhaliwyd gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS). Mae data ar lefel awdurdod lleol wedi bod ar gael ers 2001, pan gyflwynwyd sampl uwch (tua 350% yn fwy na'r arolwg safonol).

  Ers 2004, mae'r APS wedi cael ei gynhyrchu fel data flynyddol treigl, gyda phob cyfartaledd blynyddol treigl yn cwmpasu cyfnod o 12 mis ac yn cael ei ddiweddaru bob tri mis. Mae hyn yn darparu data mwy amserol tra'n gorgyffwrdd cyfnodau o naw mis. Mae'r set ddata dreigl yn cael hwb gan ymatebwyr sampledig ychwanegol i wella cadernid amcangyfrifon, yn enwedig ar gyfer daearyddiaeth ar lefel leol.

  Ar gyfer y blynyddoedd 2001–2003, cymhwysir pwysau Cymreig-benodol i adlewyrchu ffigurau poblogaeth awdurdodau lleol yn well.

  Yng nghanol mis Mawrth 2020, newidiodd cyfweliadau APS o wyneb yn wyneb i'r ffôn oherwydd pandemig COVID-19. Mae'r ONS yn monitro'r effaith ac yn ail-bwysoli'r data yn unol â hynny. Ailgyflwynwyd cyfweliadau wyneb yn wyneb yn hydref 2023. Awgrymodd cymharu cyfweliadau wyneb yn wyneb cyn 2020 â chyfweliadau ffôn gynnydd bach yn nifer yr ymatebwyr sy'n adrodd gallu siarad Cymraeg, felly cynghorir bod yn ofalus wrth ddehongli tueddiadau ar draws y cyfnod hwn.

  Mae'r arolwg yn casglu gwybodaeth am allu'r boblogaeth i siarad Cymraeg. Gofynnir i ymatebwyr 3 oed neu'n hŷn a ydynt yn gallu siarad Cymraeg, ac mae'r amcangyfrifon yn cael eu cyflwyno fel cyfrif neu ganrannau o siaradwyr Cymraeg.

  Defnyddir dulliau dadansoddi a phwysoli safonol i sicrhau bod yr amcangyfrifon yn gynrychioliadol o'r boblogaeth.

• Ansawdd ystadegol:

  Arferai’r amcangyfrifon hyn fod yn ystadegau swyddogol achrededig. Oherwydd gostyngiad mewn maint sampl yn yr Arolwg Poblogaeth Blynyddol (APS) yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ac oherwydd nad yw'r arolwg wedi'i ailbwysoli i'r amcangyfrifon poblogaeth diweddaraf, mae'r achrediad hwn wedi'i atal dros dro. Mae'r amcangyfrifon bellach wedi'u dynodi fel ystadegau swyddogol.

  Mae'r ystadegau yn parhau i fod yn addas i'w defnyddio, ond dylai defnyddwyr nodi bod mwy o ansicrwydd, yn enwedig ar gyfer ardaloedd daearyddol llai neu is-grwpiau poblogaeth, lle mae amcangyfrifon yn llai dibynadwy. Dylid ystyried tueddiadau ochr yn ochr â ffynonellau gwybodaeth eraill am siaradwyr Cymraeg, megis Arolwg Cenedlaethol Cymru. Mae Llywodraeth Cymru o'r farn mai'r cyfrifiad o'r boblogaeth yw'r ffynhonnell allweddol ar gyfer mesur nifer y siaradwyr Cymraeg yng Nghymru.

  Mae'r holl ddata APS yn seiliedig ar samplau, sy'n golygu bod y canlyniadau yn amcangyfrifon yn hytrach na chyfrif union. Mae gwir werth unrhyw fesur yn gorwedd o fewn ystod o amgylch yr amcangyfrif, gydag amrywioldeb yn cynyddu wrth i ddata ddod yn fwy manwl. Er enghraifft, mae amcangyfrifon ar lefel awdurdod lleol yn destun mwy o ansicrwydd nag amcangyfrifon ar lefel genedlaethol.

  Mae ymatebion APS yn cael eu pwysoli i amcanestyniadau poblogaeth swyddogol. I ddechrau, roedd data 2020 yn seiliedig ar amcanestyniadau poblogaeth 2018, nad oeddent yn cyfrif am newidiadau o'r pandemig COVID-19. Ym mis Medi 2021, cafodd data'r APS eu hailbwysoli gan ddefnyddio amcangyfrifon poblogaeth wedi'u diweddaru sy'n deillio o Wybodaeth Amser Real (RTI) Refeniw a Thollau EM (HMRC), gan wella cywirdeb ar gyfer cyfraddau a lefelau cyffredinol.

  Mae'r newidiadau hyn yn lleihau tuedd ystadegol posibl mewn agregau lefel uwch, ond efallai y bydd rhai dadansoddiadau llai yn dal i gael eu heffeithio oherwydd llai o faint sampl yn ystod y pandemig, gan arwain at amrywiad mwy eithafol mewn amcangyfrifon.

• Adroddiadau cysylltiedig:
  • Data am y Gymraeg o'r Arolwg Blynyddol o'r Boblogaeth
  • Welsh language data from the Annual Population Survey

Cyhoeddwyd gan

• Sefydliad: Llywodraeth Cymru
• E-bost cysylltu: dataiaithgymraeg@llyw.cymru

Metadata

Ni chaiff y metadata ar gyfer y set ddata hon ei gynnwys pan fyddwch yn lawrlwytho’r data. Gallwch lawrlwytho hwn ar wahân. Mae hyn yn cynnwys yr holl wybodaeth o dab ‘Am y set ddata hon’.