Arolwg Blynyddol o'r Boblogaeth - Amlder siarad Cymraeg yn ôl awdurdod lleol a blwyddyn

Defnyddir Llawfer safonol yn y tabl hwn: [a] = cyfartaledd, [t] = cyfanswm, [u] = dibynadwyedd isel, [x] = ddim ar gael.

Gwerthoedd data	Disgrifiad o’r data	Amlder siarad Cymraeg	Awdurdod Lleol	Blwyddyn
1.2	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2023
1.2	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2023
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2023
2.2	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2022
2.1	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2022
2.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2022
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2022
1.7	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2021
2.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2021
2.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2021
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2021
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2020
1.7	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2020
2.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2020
2.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2020
1.9	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2019
1.7	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2019
1.5	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2019
1.4	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2019
1.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2018
1.4	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2018
1.5	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2018
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2018
2.2	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2017
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2017
1.7	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2017
1.5	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2017
1.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2016
0.9	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2016
1.4	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2016
1.4	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2016
1.5	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2015
1.6	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2015
1.3	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2015
1.2	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2015
2.1	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2014
2.1	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2014
2.5	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2014
2.3	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2014
2.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2013
2.3	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2013
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2013
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2013
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2012
1.7	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2012
1.5	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2012
1.5	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2012
1.2	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2011
1.6	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2011
1.9	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2011
2.3	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2011
2.3	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2010
1.6	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2010
2.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2010
2.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2010
1.7	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2009
1.9	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2009
1.5	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2009
1.6	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2009
1.7	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2008
1.6	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2008
1.6	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2008
1.0	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2008
1.4	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2007
1.6	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2007
1.8	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2007
2.7	Canran	Byth	Merthyr Tudful	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2007
0.8	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2025
1.0	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2024
1.2	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2024
1.0	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2024
1.5	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2024
1.7	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2023
1.9	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2023
2.2	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2023
2.1	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2023
2.0	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2022
1.9	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2022
2.0	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2022
2.4	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2022
2.0	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2021
1.8	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2021
1.8	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2021
1.2	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2021
1.4	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2020
1.6	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2020
1.6	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2020
1.6	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2020
1.9	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2019
2.0	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2019
2.1	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2019
2.2 [u]	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2019
2.0 [u]	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2018
1.9 [u]	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2018
2.2 [u]	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2018
2.2 [u]	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2018
2.2 [u]	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Rhag 2017
2.6 [u]	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Med 2017
1.9	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 30 Meh 2017
1.8	Canran	Byth	Caerffili	Blwyddyn sy'n dod i ben ar 31 Maw 2017

Yn dangos 13,001 i 13,100 o 13,432 rhes

Page 131 of 135

Prif wybodaeth

• Diweddariad mwyaf diweddar: 25 Medi 2025
• Disgwylir y diweddariad nesaf: 9 Hydref 2025
• Dynodiad: Ystadegau swyddogol
• Darparwr data: Y Swyddfa Ystadegau Gwladol (y SYG)
• Ffynhonnell y data: Arolwg Blynyddol o’r Boblogaeth (APS)

Nodiadau data

• Diwygiadau:
  • 25 Medi 2025
  • 25 Medi 2025
• Talgrynnu wedi'i wneud:

  Mae'r ffigurau wedi'u talgrynnu i'r 100 agosaf ac felly mae'n bosibl y bydd rhai mân anghysondebau ymddangosiadol rhwng swm yr eitemau sy'n rhan ohonynt a'r cyfansymiau fel y'u dangosir.

Trosolwg

• Crynodeb o’r set ddata a newidynnau:

  Mae'r set ddata hon yn dangos pa mor aml mae pobl 3 oed neu'n hŷn yn dweud eu bod yn siarad Cymraeg, yn ôl awdurdod lleol a dyddiad gorffen y flwyddyn.

  Mae'r wybodaeth wedi'i rhannu yn ôl:

  • Awdurdod lleol – yr ardal lle mae pobl yn byw.
  • Blwyddyn sy'n dod i ben – y cyfnod y mae'r amcangyfrif yn ymwneud ag o (er enghraifft, blwyddyn sy'n dod i ben 31 Mawrth 2023). *Categori amlder – pa mor aml mae pobl yn dweud eu bod yn siarad Cymraeg (e.e. bob dydd, wythnosol, yn llai aml, byth).
  • Mesur – amcangyfrif o nifer neu ganran y bobl 3 oed neu'n hŷn ym mhob categori amlder.

  Gallwch ddefnyddio'r set ddata hon i gymharu pa mor aml y siaredir Cymraeg mewn gwahanol rannau o Gymru a sut mae hyn yn newid dros amser.

• Cyfrifo neu gasglu data:

  Daw'r data o'r Arolwg Poblogaeth Blynyddol (APS), sy'n set ddata flynyddol sy'n deillio o Arolwg o'r Llafurlu (LFS) a gynhaliwyd gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS). Mae data ar lefel awdurdod lleol wedi bod ar gael ers 2001, pan gyflwynwyd sampl uwch (tua 350% yn fwy na'r arolwg safonol).

  Ers 2004, mae'r APS wedi cael ei gynhyrchu fel data flynyddol treigl, gyda phob cyfartaledd blynyddol treigl yn cwmpasu cyfnod o 12 mis ac yn cael ei ddiweddaru bob tri mis. Mae hyn yn darparu data mwy amserol tra'n gorgyffwrdd cyfnodau o naw mis. Mae'r set ddata dreigl yn cael hwb gan ymatebwyr sampledig ychwanegol i wella cadernid amcangyfrifon, yn enwedig ar gyfer daearyddiaeth ar lefel leol.

  Ar gyfer y blynyddoedd 2001–2003, cymhwysir pwysau Cymreig-benodol i adlewyrchu ffigurau poblogaeth awdurdodau lleol yn well.

  Yng nghanol mis Mawrth 2020, newidiodd cyfweliadau APS o wyneb yn wyneb i'r ffôn oherwydd pandemig COVID-19. Mae'r ONS yn monitro'r effaith ac yn ail-bwysoli'r data yn unol â hynny. Ailgyflwynwyd cyfweliadau wyneb yn wyneb yn hydref 2023. Awgrymodd cymharu cyfweliadau wyneb yn wyneb cyn 2020 â chyfweliadau ffôn gynnydd bach yn nifer yr ymatebwyr sy'n adrodd gallu siarad Cymraeg, felly cynghorir bod yn ofalus wrth ddehongli tueddiadau ar draws y cyfnod hwn.

  Mae'r arolwg yn casglu gwybodaeth am allu'r boblogaeth i siarad Cymraeg. Gofynnir i ymatebwyr 3 oed neu'n hŷn a ydynt yn gallu siarad Cymraeg, ac mae'r amcangyfrifon yn cael eu cyflwyno fel cyfrif neu ganrannau o siaradwyr Cymraeg.

  Defnyddir dulliau dadansoddi a phwysoli safonol i sicrhau bod yr amcangyfrifon yn gynrychioliadol o'r boblogaeth.

• Ansawdd ystadegol:

  Arferai’r amcangyfrifon hyn fod yn ystadegau swyddogol achrededig. Oherwydd gostyngiad mewn maint sampl yn yr Arolwg Poblogaeth Blynyddol (APS) yn ystod y blynyddoedd diwethaf, ac oherwydd nad yw'r arolwg wedi'i ailbwysoli i'r amcangyfrifon poblogaeth diweddaraf, mae'r achrediad hwn wedi'i atal dros dro. Mae'r amcangyfrifon bellach wedi'u dynodi fel ystadegau swyddogol.

  Mae'r ystadegau yn parhau i fod yn addas i'w defnyddio, ond dylai defnyddwyr nodi bod mwy o ansicrwydd, yn enwedig ar gyfer ardaloedd daearyddol llai neu is-grwpiau poblogaeth, lle mae amcangyfrifon yn llai dibynadwy. Dylid ystyried tueddiadau ochr yn ochr â ffynonellau gwybodaeth eraill am siaradwyr Cymraeg, megis Arolwg Cenedlaethol Cymru. Mae Llywodraeth Cymru o'r farn mai'r cyfrifiad o'r boblogaeth yw'r ffynhonnell allweddol ar gyfer mesur nifer y siaradwyr Cymraeg yng Nghymru.

  Mae'r holl ddata APS yn seiliedig ar samplau, sy'n golygu bod y canlyniadau yn amcangyfrifon yn hytrach na chyfrif union. Mae gwir werth unrhyw fesur yn gorwedd o fewn ystod o amgylch yr amcangyfrif, gydag amrywioldeb yn cynyddu wrth i ddata ddod yn fwy manwl. Er enghraifft, mae amcangyfrifon ar lefel awdurdod lleol yn destun mwy o ansicrwydd nag amcangyfrifon ar lefel genedlaethol.

  Mae ymatebion APS yn cael eu pwysoli i amcanestyniadau poblogaeth swyddogol. I ddechrau, roedd data 2020 yn seiliedig ar amcanestyniadau poblogaeth 2018, nad oeddent yn cyfrif am newidiadau o'r pandemig COVID-19. Ym mis Medi 2021, cafodd data'r APS eu hailbwysoli gan ddefnyddio amcangyfrifon poblogaeth wedi'u diweddaru sy'n deillio o Wybodaeth Amser Real (RTI) Refeniw a Thollau EM (HMRC), gan wella cywirdeb ar gyfer cyfraddau a lefelau cyffredinol.

  Mae'r newidiadau hyn yn lleihau tuedd ystadegol posibl mewn agregau lefel uwch, ond efallai y bydd rhai dadansoddiadau llai yn dal i gael eu heffeithio oherwydd llai o faint sampl yn ystod y pandemig, gan arwain at amrywiad mwy eithafol mewn amcangyfrifon.

• Adroddiadau cysylltiedig:
  • Data am y Gymraeg o'r Arolwg Blynyddol o'r Boblogaeth
  • Welsh language data from the Annual Population Survey

Cyhoeddwyd gan

• Sefydliad: Llywodraeth Cymru
• E-bost cysylltu: dataiaithgymraeg@llyw.cymru

Metadata

Ni chaiff y metadata ar gyfer y set ddata hon ei gynnwys pan fyddwch yn lawrlwytho’r data. Gallwch lawrlwytho hwn ar wahân. Mae hyn yn cynnwys yr holl wybodaeth o dab ‘Am y set ddata hon’.